Podręcznik do pobrania w formacie pdf zarówno w całości (przez kliknięcie w obraz okładki), jak i w postaci plików z poszczególnymi wartościami (przez kliknięcie w numery wartości).
Poziom 5 - Strony tytułowe
Wychowanie do wartości. Szkoła podstawowa. Poziom 5
Poziom 5 - Spis treści
Wychowanie do wartości. Szkoła podstawowa. Poziom 5
Poziom 5 - Wykaz skrótów
Wychowanie do wartości. Szkoła podstawowa. Poziom 5
Wstęp do programu wychowawczego dla klas szkół podstawowych
Wychowanie do wartości. Szkoła podstawowa. Poziom 5
WARTOŚĆ DIALOGU Z DRUGIM CZŁOWIEKIEM
Dialog to sposób komunikacji, który koncentruje się na zrozumieniu innych, a nie na próbie przekonania ich do swoich racji. Nie oznacza akceptacji poglądów i wartości innych, ale respektowanie prawa do ich wyrażania. Najważniejszymi elementami dialogu są słuchanie i uczenie się.
Godność drugiego człowieka
Godność ludzka jest różnie postrzegana w zależności od środowiska życia człowieka. We współczesnym społeczeństwie postmodernistycznym, w czasach dominacji pieniądza i kultury posiadania, godność człowieka to temat, o którym nie jest łatwo mówić.
Wartość życia drugiego człowieka
W życiu każdego człowieka ważną rolę pełnią wartości, którymi się kieruje w procesie oceniania i wartościowania swoich czynów. Obecnie wiele się mówi na temat kryzysu wartości we współczesnym świecie. Dostrzegania wartości i życie zgodnie z nimi jest jednym z ważniejszych problemów współczesnego człowieka.
Radość ze wspólnoty szkolnej
Poziom, szkoła jest przestrzenią, w której uczeń buduje relacje z rówieśnikami. To środowisko powinno sprzyjać budowaniu dobrych, wzajemnych relacji między uczniami. Jest pierwszym środowiskiem, zaraz po rodzinie, z którym styka się młody człowiek. W grupie rówieśniczej właśnie przeżywa pierwsze swoje sukcesy i porażki, radości i smutki, spełnienie i rozczarowanie.
Wartość wspólnoty braterskiej i koleżeńskiej
Człowiek już od momentu narodzin uczestniczy w różnego rodzaju grupach. Pierwszą i najważniejszą z nich jest rodzina. Stopniowo każde dziecko wchodzi i przynależy do wielu grup. Prezentowana wartość może pomóc uczniom w stworzeniu wspólnej hierarchii wartości, którymi grupy rówieśnicze mogłyby się kierować.
Wartość przyjaźni
Młodzież uczy się budować trwałe relacje z rówieśnikami, które opierają się na wzajemnym zrozumieniu, szacunku, zaufaniu, szczerości. Nie uciekają od problemów, wspólnie, poprzez dialog, rozwiązują konflikty i nieporozumienia. Są gotowi do poświęcenia dla swoich przyjaciół.
Wartość w spotkaniu z młodszym bratem, siostrą, kolegą
Młodzież szanuje: młodszego kolegę, brata, siostrę. Dostrzega wartość w spotkaniu z młodszymi od siebie, nie traktuje ich w sposób protekcjonalny, nie wykorzystuje przewagi fizycznej i psychicznej w stosunku do nich. Potrafi otoczyć opieką młodsze rodzeństwo i zaproponować sposób spędzania wspólnego wolnego czasu.
Wartość spotkania z dorosłym w domu rodzinnym, w szkole lub innym środowisku
Relacje międzypokoleniowe w rodzinie i szkole są bardzo ważne. Młodzież uczy się dialogu z dorosłymi oraz docenia ich rolę w swoim życiu.Czerpie z ich doświadczenia i rady. Jednocześnie nie jest uzależniona emocjonalnie od rodziców, jest w stanie samodzielnie podejmować decyzje i uczy się brać za nie odpowiedzialność.
Wartości w spotkaniu z człowiekiem starszym
Młodzież szuka kontaktów z osobami starszymi, chętnie służy pomocą i wsparciem. W relacjach ze swoimi dziadkami wykazuje się cierpliwość, potrafi słuchać i korzystać z ich życiowej mądrości. Relacje międzypokoleniowe są pogłębione i szczere. Odwiedziny u dziadków to nie jest przykry obowiązek, ale cenny dar prawdziwego spotkania.
Jakie wartości niesie sympatia?
Relacje z drugą osobą – sympatią należy budować w sposób odpowiedzialny. Młody człowiek uczy się szacunku, nie bawi się uczuciami swojej sympatii i nie traktuje jej przedmiotowo. Każde spotkanie pomaga w pogłębieniu wzajemnych relacji.
Wartości dominujące w uczuciowości nastolatka
Młodzi ludzie nie izolują się lecz potrafią okazać innym swoje zaufanie i dzielą się swoimi emocjami. Dorośli nie bagatelizują niepokojących zachowań młodego człowieka, starają się wspierać go i zrozumieć jego problemy. Wartości wynikające z uczuć i emocji zostają dostrzeżone i nazwane, a dokonuje się to poprzez szczery dialog.
Wartość własnej płci oraz jej akceptacja
Młody człowiek akceptuje swoją płeć, jest świadomy jej wartości. Rozpoznaje swoje powołanie jako mężczyzny albo kobiety i szanuje płeć odmienną. Spotkanie z osobą innej płci pomaga odkrywać własną tożsamość. Prawidłowy rozwój płciowy młodego człowieka gwarantują właściwe relacje między rodzicami i rodzeństwem w rodzinie.
Wartość seksualności oraz jej akceptacja
Młodzież jest świadoma odpowiedzialności, jaką niesie seksualność. Zdaje sobie sprawę, że seksualność wiążę się z macierzyństwem i ojcostwem, dlatego trzeba do tych ról dojrzeć. Do dojrzałego przeżywania swojej płciowości młody człowiek przygotowuje się w rodzinie, poprzez samowychowanie i zdobywanie właściwej wiedzy w szkole.
Seksualność w życiu rodzinnym
Młodzież znajduje oparcie w rodzinie. To w niej powinny się kształtować prawidłowe relację między rodzicami. Rodzice właśnie zapewniają swoim dorastającym dzieciom poczucie bezpieczeństwa, co pomaga im w akceptacji swojej seksualności.
Radość ze wspólnego zdobywania wiedzy
Młody człowiek dostrzega wartość we wspólnej nauce. Razem dochodzą do prawdy, są otwarci na wymianę myśli i odczuwają satysfakcję ze wspólnych osiągnięć. Szkoła stwarza przyjazną atmosferę, w której uczniowie chętnie współpracują ze sobą. Rodzice i nauczyciele sprzyjają zainteresowaniom młodych ludzi i pokazują im wartość wspólnego odkrywania prawdy o świecie.
Przekazywanie wiedzy i umiejętności drugiemu człowiekowi w życzliwy sposób
Młody człowiek dzieli się swoimi umiejętnościami z innymi, wymienia doświadczenia. Młodzież nie traktuje siebie nawzajem jako konkurentów w walce o dobre oceny, ale uczy się cierpliwości i odpowiedzialności, także za drugiego. Dzięki temu uczeń potrafi przyjąć pomoc wtedy, kiedy nie radzi sobie w nauce. Nie boi się zadawać pytań i wie że może liczyć na pomoc kolegów i wychowawców.
Dobro wynikające ze wspólnej pracy
Uczeń rozumie, jakie wartości wynikają ze wspólnej pracy. Nie rozpatruje jej w kategorii zysku materialnego, ale dostrzega wynikające z niej dobro. Potrafi się otworzyć na drugiego człowieka i podejmować wspólny wysiłek przy wykonywaniu obowiązków. W środowisku rodzinnym i szkolnym znajduje zachętę do wspólnych przedsięwzięć.
Dobro i radość wynikające ze wspólnej zabawy
Młody człowiek umie się bawić w sposób kulturalny. Doświadcza, że zabawa może być też okazją do drobnych wyrzeczeń na rzecz dobra drugiego. Dostrzega, że zaangażowanie wszystkich uczestników zabawy czyni ją pełniejszą i bogatszą, od zabawy przeżywanej jako pole rywalizacji czy chęci użycia. Tak rozplanowuje swoje codzienne obowiązki, by znaleźć czas na relaks i zabawę z przyjaciółmi.
Dobro i radość wynikające ze wspólnego uprawiania sportu
Sport uprawiany we wspólnocie utrwala relacje osób w klasie, wnosi nową jakość relacji między uczniami. Wspólnota zawiązana na bazie aktywności sportowej umacnia relacje uczniowskie, które cechuje umiejętność znoszenia wysiłku na rzecz dobra grupy, poświęcenie dla innych, odpowiedzialność za swoje działanie i za inne osoby.
Dobro i radość wynikające ze wspólnie przeżywanych wakacji
Wspólne spędzanie czasu wakacji letnich i ferii zimowych pozwala uczniom zbliżyć się do siebie i zaprzyjaźnić. Zachęcanie młodzież do wspólnego spędzania wakacji oraz proponowanie konkretnych wspólnych działań jest sposobem na wyrwanie się z marazmu, bierności i osamotnienia. Aktywne spędzanie okresu letniego rozwija w młodym człowieku wrażliwość na piękno oraz wpływa na kształtowanie takich cech jak odpowiedzialność, wytrwałość, męstwo, samozaparcie.
Dobro i radość wynikające ze wspólnej wiary i religii
Przeżywanie wiary razem z innymi ludźmi umacnia poczucie wspólnoty i pogłębia relacje międzyludzkie. Wspólnota oparta na jednej wierze nie zamyka się na nowych członków i inne wyznania. Jest otwarta i szuka okazji do dialogu.
Radość ze wspólnego dostrzegania i przeżywania piękna w sztuce i literaturze
Obcując ze sztuką uczniowie przejmują wzorce zachowań i postawy kreowanych bohaterów, naśladują ich cnoty: wrażliwość, skromność, męstwo, odwagę. Uczą się prawdziwej przyjaźni, miłości, odczuwają potrzebę i piękno szlachetności, lojalności, wierności.
Wartość poczucia bezpieczeństwa we wspólnocie
Młody człowiek wynosi z domu rodzinnego poczucie własnej wartości, co wpływa na jego poczucie bezpieczeństwa. Dzięki poczuciu własnej godności potrafi uszanować godność drugiej osoby, jej prawo do własności, czy posiadania tajemnic.
Wartość Ojczyzny
Znajomość historii uświadamia młodemu człowiekowi wysoką cenę, jaką w obronie Ojczyzny ponieśli przodkowie, i uczy go odpowiedzialności za miejsce, w którym żyje. Losy bohaterów narodowych inspirują go do praktykowania cnót: odwagi, niezłomności, ofiarności, wiary w chwalebną przyszłość. Identyfikując się z historią swego kraju, uczeń rozumie swoje miejsce życia i sens własnego istnienia.
Wartość kultury polskiej
W młodym człowiek, wraz z poznawaniem dziedzictwa polskiej kultury rozwija się poczucie przynależności do Ojczyzny i jej kultury. Tożsamość ucznia uformowana jest na wartościach kultury polskiej. Dzięki temu uczeń rozpoznaje i rozumie swoje miejsce w narodzie, a przez to i we wspólnocie ludzkiej. Obcowanie z kulturą narodową rodzi fascynację jej dziedzictwem i miłość do Ojczyzny.
Wartość kultury europejskiej
Młody człowiek, świadomy wspólnych korzeni i wartości potrafi jednoczyć się i podejmować wspólne przedsięwzięcia międzynarodowe. Spotykając się z obcokrajowcami, przebywając za granicą, umie dzielić się własnymi tradycjami kulturowymi, przekonaniami. Prowadzi międzykulturowy, twórczy dialog.
Wartość dóbr kultury ogólnoświatowej
Uczeń rozumie, że kultura rozwija człowieka, a jej rozwój mierzy się nie tylko dobrami materialnymi. Stwarza człowiekowi warunki i możliwości do rozwoju jego człowieczeństwa, zwłaszcza w odniesieniu do innych ludzi. Młody człowiek potrafi rozróżnić genezę i strukturę nurtów światopoglądowych, religijnych i obyczajowych, współistniejących w kulturze.
Środki masowego przekazu nośnikami wartości
Czerpiąc wiadomości z książek, prasy i mass mediów, uczeń wzbogaca wiedzę, rozbudza swoje zainteresowania wydarzeniami na świecie. Młody człowiek może dokonywać interesujących odkryć, poznawać nowe i niedostępne, wreszcie może poznawać ciekawe miejsca, społeczności czy zabytki kultury.
Wartości zawarte w spotkaniu z obcokrajowcem
Kontakt z obcokrajowcem motywuje do nauki języków obcych oraz do pogłębiania wiedzy o świecie. Relacja z cudzoziemcem otwiera na inne kultury, pomaga przekroczyć podziały i różnice w imię międzyludzkiej solidarności. Młodzi, nawiązujący kontakty z rówieśnikami z innych krajów spontanicznie dzielą się tym, co stanowi dla nich wartość.
Wartość spotkania z człowiekiem innej kultury i rasy
Przyjaźń z człowiekiem innej kultury wydobywa z ukierunkowania na własne potrzeby i problemy. Młody człowiek w spotkaniu z rówieśnikiem z innej kultury rozwija umiejętności budowania relacji i uwrażliwia się na potrzeby innych. Poznanie historii i trudności z jakimi zmaga się rówieśnik z innego kontynentu czy kraju może być okazją do refleksji nad sobą, rewizji stanu posiadania i wdzięczności za własną kulturę, język, tradycję, naród i państwo.
Bibliografia
Wychowanie do wartości. Szkoła podstawowa. Poziom 5